بررسی فلوریستیک نواحی آلپی و نیمه آلپی کوه هشتاد (زاگرس مرکزی)، ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

2 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 گروه زیست شناسی گیاهی و جانوری، دانشکده علوم و فناوری‌های زیستی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

10.22092/ijb.2024.366109.1473

چکیده

کوه هشتاد با ارتفاع 3770 متر از سطح دریا، یکی از قله‌های مرتفع رشته کوه های زاگرس در غرب استان اصفهان به شمار می‌آید. مطالعه حاضر با هدف بررسی فلور این کوه در مناطق ارتفاعی مختلف انجام شد. نتایج این مطالعه نشان‌دهنده وجود تنوع بالای گونه‌های گیاهی در این منطقه است، در مجموع در این مطالعه 212 آرایه متعلق به 39 تیره و 135 جنس شناسایی شدند. Asteraceae با 27 گونه بزرگترین تیره گیاهی بوده و تیره‌های Fabaceae و Lamiaceae به ترتیب با 26 و 20 گونه در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در این میان جنس گون (Astragalus) با 21 گونه به‌عنوان بزرگترین جنس شناخته شد. فراوان‌ترین شکل زیستی در این مطالعه همی‌کریپتوفیت‌ها (59%) و کامفیت‌ها (13/7%) بودند. علاوه‌بر‌این، از نظر پراکندگی جغرافیایی، 5/65% از گونه‌های شناسایی شده به منطقه ایرانی-تورانی تعلق داشتند. نتایج این مطالعه نشان داد که 63 گونه (7/29%) انحصاری ایران هستند، و از این میان 21 گونه (9/9%) به‌طور خاص انحصاری زاگرس هستند که نشان‌دهنده تنوع زیستی بالای این منطقه است. با این حال، معدن‌کاوی، ساخت جاده و چرای مفرط دام، تهدیدات مهمی برای تنوع زیستی این منطقه محسوب می‌شوند. اقدامات حفاظتی از جمله ایجاد مناطق حفاظت شده و مدیریت فعالیت‌های انسانی، برای حفظ تنوع زیستی کوه هشتاد ضروری است.

Akhavan, A., & Maassoumi, A.A. 2020: A new species of Astragalus section Dissitiflori (Fabaceae) from Iran; evidence from morphological and molecular data. -Iranian Journal of Botany 26(1): 06-15. DOI: 10.22092/ijb.2020.342147.1276
Akhavan, A., Bagheri, A., & Maassoumi, A.A. 2019: Taxonomy of the Genus Astragalus L.(Fabaceae) in Isfahan Province. -Taxonomy and Biosystematics 11(39): 97-114. DOI: 10.22108/tbj.2020.123361.1114
Amini Rad, M. 2020: A glance at Azadkuh, one of the high peaks of Central Alborz with unique plant diversity and its environmental hazards. -Iran Nature 4(6): 93-100. DOI: 10.22092/irn.2020.120806
Amini Rad, M., & Pahlevani, A. H. 2023: Mishineh-Marg Mt., one of the highest mountains in the east of Central Alborz with diverse and rich flora. -Iran Nature 7(6): 103-115. DOI: 10.22092/irn.2023.360724.1489
Assadi, M., Maassoumi, A.A., Khatamsaz, M. & Mozaffarian, V. (Eds.) (1988-2023) Flora of Iran, vols. 1-183. -Research Institute of Forests and Rangelands Publications, Tehran.
Fritsch, R.M. & Abbasi, M. 2013: A taxonomic review of Allium subg. Melanocrommyum in Iran. -IPK Gatersleben. 244 pp.
Jafari, S.M., Zarre, S., Alavipanah, S.K., & Ghahremaninejad, F. 2014: Exploring the generality of associations between plant functional traits: evidence within ecological groups along an altitudinal gradient in Hyrcanian forest. -Plant Species Biology 29(3): E31-E39. DOI: 10.1111/1442-1984.12026
Jafari, S.M., Zarre, S., Alavipanah, S.K. & Ghahremaninejad, F. 2015: Functional turnover from lowland to montane forests: evidence from the Hyrcanian forest in northern Iran. –iForest - Biogeosciences and Forestry 8(3): 359. DOI: 10.3832/ifor1002-008
Körner, C. 2003: Alpine plant life: Functional plant ecology of high mountain ecosystems. -Springer-Verlag, Heidelberg, 349 p. DOI: 10.1007/978-3-030-59538-8
Maassoumi, A.A. 2022: A checklist of Astragalus in the world: new grouping, new changes, and additional species with augmented data. -Research Institute of Forests and Rangelands, 1-563.
Mahmoodi, M., Ghahremaninejad, F. & Maassoumi, A.A. 2022: Diversity of vascular plants in Damirli Mountains (Zanjan Province, NW of Iran). Rostaniha 23(1): 1-131. DOI: 10.22092/bot.j.iran.2022.356130.1274
Moghanloo, L., Ghahremaninejad, F., Bidar­lord, M. & Noraste Nia, A. 2023: Diversity and distribution of endemic & threatened plant species in the Sorkhabad protected area, Zanjan, NW Iran and identification of the biodiversity hotspots in the area. -Natura Croatica 32(1): 17-34. DOI: 10.20302/NC.2023.32.2
Noroozi, J., Akhani, H., & Breckle, S.W. 2008: Biodiversity and phytogeography of the alpine flora of Iran. -Biodiversity and Conservation 17(3): 493-521. DOI: 10.1007/s10531-007-9246-7
Noroozi, J., Moser, D., & Essl, F. 2016: Diversity, distribution, ecology and description rates of alpine endemic plant species from Iranian mountains. -Alpine Botany 126: 1-9. DOI: 10.1007/s00035-015-0160-4
Noroozi, J., Talebi, A., Doostmohammadi, M. & Bagheri, A. 2020: The Zagros mountain range.
-Plant Biogeography and Vegetation of High Mountains of Central and South-West Asia: 185-214. DOI: 10.1007/978-3-030-45212-4_6
Noroozi, J., Willner, W., Pauli, H., & Grabherr, G. 2014: Phytosociology and ecology of the high‐alpine to subnival scree vegetation of N and NW Iran (Alborz and Azerbaijan Mts.). -Applied Vegetation Science 17(1): 142-161. DOI: 10.1111/avsc.12031
Pairanj, J., Ebrahimi, A., Tarnain, F. &Hassanzadeh, M. 2011: Investigation on the geographical distribution and life form of plant species in sub alpine zone Karsanak region, Shahrekord.
-Taxonomy and Biosystematics 3(7): 1-10. DOI: 20.1001.1.20088906.1390.3.7.2.8
Podlech, D. & Zarre, S. 2013: A taxonomic revision of the genus Astragalus L. (Leguminosae) in the Old World. Vols. 1-3. -Naturhistorisches Museum, Wien, 2439 pp.
POWO. 2023: Plants of the World Online. Available from: http://powo.science.kew.org. (Accessed April to Jun 2024).
Rajaei, P., Maassoumi, A.A., Mozaffarian, V., Nejad Sattari, T. & Pourmirzaei, A. 2011: Alpine flora of Hezar mountain (SE Iran). -Rostaniha 12(2): 111-127. DOI: 10.22092/botany.2012.101405