کاربرد سیستماتیک مورفولوژی نافه گل در سطح زیر جنس در (Fritillaria (Liliaceae

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده علوم، گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشکده علوم، گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران

10.22092/ijb.2024.366712.1484

چکیده

وضعیت سیستماتیک جنس Fritillaria در سطح زیرجنس موضوع بحث‌های طولانی بوده است. این جنس از نظر ریخت‌شناسی پیاز، خامه، نوش‌جای و کپسول، مطالعه هسته و تیمارهای مولکولی به دو تا ده زیرجنس‌ طبقه‌بندی شده است. در این مطالعه از میکروسکوپ الکترونیکی روبشی میله پرچم و بساک برای بازنگری سیستماتیک جنس در سطح فرعی استفاده شد. چندین ویژگی کمی و کیفی از جمله طول میله پرچم، ریخت‌شناسی، رنگ، تزئینات و طول، رنگ و چسبندگی بساک‌ها در27 گونه از جنس Fritillaria مورد بررسی قرار گرفت. برای گونه‌های مورد مطالعه، یک دندروگرام خوشه‌بندی براساس این صفات ساخته شد و یک درخت فیلوژنتیک با استفاده از ستون فقرات فیلوژنتیکی براساس نام‌گذاری گیاه‌شناسی فهرست گیاهان در نرم‌افزار R صورت گرفت. نتایج نشان داد که تناظری بین دندروگرام و درخت فیلوژنتیک وجود دارد که نشان‌دهنده سودمندی نسبی ویژگی‌های فراساختاری میله و بساک در سیستماتیک Fritillaria در سطح زیرجنس است. علاوه بر این، هر دو درخت نشان دادند که اعضای زیرجنس Fritillaria تک‌نیا نیستند و یک رابطه خواهری بین زیرجنس‌های Petilium و Theresia وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


Advay, M. & M. Sharifi-Tehrani 2016: Taxonomic Relationships of Ten Fritillaria Species of Subgenera Fritillaria and Theresia Based on Analysis of Flower Qualitative and Quantitative Morphological Characters. Journal of Genetic Resources 2: 11-22. doi: 10.22080/jgr.2016.1476.
Baker J, G. 1874: Revision of the genera and species of Tulipeae. J. Linn. Soc., Bot. 14: 211-310.
Bakhshi Khaniki, G. 1997: Fritillaria atrolineata (Liliaceae), a new species from Iran. Edinburgh Journal of Botany 54(2): 171-181.
Bakhshi Khaniki, G. 1998: Taxonomy and Karyology of the Genus Fritillaria S. Lat. (Liliaceae) in South West Asia with Special Reference to the Species in Iran. doi:10.1017/S0960428600004017.
Bakhshi Khaniki, G. 2007: Taxonomic revision of the genus Rhinopetalum (Liliaceae) in Iran. Plant Archives 7: 47-52. https://doi.org/10.1111/j.1756-1051.1997.tb00355.x.
Bakhshi Khaniki, G. 2023: Fritillaria, Liliaceae in Assadi, M. & al. (eds) Flora of Iran, Nos. 171-175. -Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran.
Beetle, D. E. 1944: A Monograph Of The North American Species Of Fritillaria. Madro&xf1;o 7(5): 133-159.
Boissier, E. 1884: Flora Orientalis : 5. Genevae. Basileae.
Darlington, C. D. & Wylie A. P. 1955: Chromosome atlas of flowering plants.
Darlington, C. D. & Wylie A. P. 1956: Chromosome atlas of flowering plants [by] C. D. Darlington [and] A. P. Wylie. London & Allen & Unwin.
Day, P. D., M. Berger, L. Hill, M. F. Fay, A. R. Leitch, I. J. Leitch & Kelly L. J. 2014: Evolutionary relationships in the medicinally important genus Fritillaria L. (Liliaceae). Molecular Phylogenetics and Evolution 80: 11-19. doi:10.1016/j.ympev. 2014.07.024.
Khaniki, G. B. & Persson K. 1997: Nectary morphology in South West Asian Fritillaria (Liliaceae). Nordic Journal of Botany 17(6): 579-611. doi:https://doi.org/10.1111/j.1756-1051.1997. tb00355.x.
Kandemir N, Celik, A, Shah S., Albasher G. & Iqbal M. 2024: Taxonomic relevance of stem and leaf anatomy in 10 endemic Fritillaria species from the Mediterranean Region Journal of Flora.Volume 310, January, 152444. https://doi.org/10.1016/j. flora.2023.152444.
Kiani, M., Mohammadi S., Babaei A., Sefidkon F., Naghavi M. R., Ranjbar M., Razavi S. A., Saeidi K., Jafari H., Asgari D. & Potter D. 2017: Iran supports a great share of biodiversity and floristic endemism for Fritillaria spp. (Liliaceae): A review. Plant Diversity 39(5): 245-262. doi:https://doi.org/10. 1016/j.pld.2017.09.002.
Li, H.-J., Y. Jiang & P. Li 2009: Characterizing distribution of steroidal alkaloids in Fritillaria spp. and related compound formulas by liquid chromatography-mass spectrometry combined with hierarchical cluster analysis." Journal of Chromatography A 1216(11): 2142-2149. doi:https://doi.org/10.1016/j.chroma.2008.03.093.
Losina-Losinskaya, A. 1935: Rhinopetalum Fisch. FI. URSS.
Rechinger, K. 1990: Fritillaria L. Flora iranica 165: 61-76.
Rix, E. M. 1975: Notes on Fritillaria (Liliaceae) in the eastern Mediterranean region, I & II. Kew Bull. 29: 633-654. doi: 10.2307/4108130.
Rix, E. M. 1977: Fritillarla L.(Lillaceae) In IRAN. The Iranian Journal of Botany 1(2): 75-96.
Rix, M., E. Frank, G. Webster & G. Alpine Garden Society. Fritillaria 2001: Fritillaria: a revised classification: together with an updated list of species. [England], Fritillaria Group of the Alpine Garden Society [England].
Rønsted, N., Law S., Thornton H., M. F. Fay & Chase M. W. 2005: Molecular phylogenetic evidence for the monophyly of Fritillaria and Lilium (Liliaceae; Liliales) and the infrageneric classification of Fritillaria." Molecular phylogenetics and evolution 35(3): 509-527. doi: 10.1016/j.ympev.2004.12.023.
Tekşen, M. & Aytaç Z. 2011: The revision of the genus Fritillaria L.(Liliaceae) in the Mediterranean region (Turkey)." Turkish Journal of Botany 35(5): 447-478.
Tomović, G., Vukojičić S., Niketić M., Zlatković B. & Stevanović V. 2007: Fritillaria (Liliaceae) in Serbia: distribution, habitats and some taxonomic notes. Phytologia Balcanica 13(3): 359-370. doi: 10.3906/bot-0812-9.
Vasconcelos, T. N. C., Prenner G., Bünger M. O., De-Carvalho P. S., Wingler A. & E. J. Lucas 2015: Systematic and evolutionary implications of stamen position in Myrteae (Myrtaceae). Botanical Journal of the Linnean Society 179(3): 388-402.