گونه جدید و گزارش جدید از جنس کلپوره ازتیره نعنائیان (Teucrium-(Lamiaceae از ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، اهواز، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی

2 موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/ijb.2024.365541.1468

چکیده

گونه‌های جنس Teucrimاز بخش polium پراکنش وسیعی در ناحیه مدیترانه‌ای و ایرانو تورانی دارند. این بخش دارای گونه‌های متنوع و با پیچیدگی‌های تاکزونومیکی است. در ایران چهار گونه از این بخش حضور دارند که شامل گونه‌های T. capitatum، T. stocksianum، T. polium و گونه جدید شرح داده شده در این مقاله، T. khuzistanicum می‌باشد. طی مطالعات فلورستیک در استان خوزستان، نمونه‌های جالب از جنس Teucrium جمع‌آوری گردید که اطلاعات ما را در مورد این جنس ارتقاء داده و یافته‌های جدیدی از آن بدست آمد. گونه Teucrium khuzestanicum به‌عنوان گونه جدید از ایران شرح داده می‌شود. گونه جدید با ویژگی‌های فرم رویشی بالشتکی، گل‌آذین سنیله مانند مستطیلی-استوانه‌ای بلند و متراکم، گل‌های با دمگل‌های به طول ۱-۳ میلی‌متر و دندانه‌های برگ تشخیص داده می‌شود. گونه جدید نزدیک به گونه T. yemenense, است ولی با آن در نوع کرک، شکل کاسه گل، اندازه و رنگ گل متفاوت است. گونه‌هایTeucrium capitatum, T. polium, T. stocksianum ازسایر گونه‌های وابسته به گونه جدید هستند که با آن تفاوت‌هایی از نظر فرم رویشی، شکل برگ و گل‌آذین و کاسه گل دارند. هم‌چنین گونه Teucrium capitatum برای اولین بار از فلور ایران گزارش می‌شود. این گونه با داشتن گل‌آذین فشرده کروی- مستطیلی انتهایی از گونه T. polium تشخیص داده می‌شود. در این گزارش علاوه‌بر شرح گونه‌ها، کلید شناسایی گونه‌های بخش polium در ایران و تصاویر آنها در رویشگاه اصلی، تصاویر نمونه‌های هرباریومی و نقاشی از گونه جدید ارائه می‌گردد. نقشه پراکندگی جغرافیایی گونه جدید و گونه‌های وابسته به آن در ایران ارایه می‌شود.

Bentham, G. 1848: In De Candolle Prodromus Systematis Naturalis Regni Vegetabilis 12: 27-603. Paris.
Boissier, E. 1879: Labiatae in Flora Orientalis, vol. 4, 537-822. -Geneva & Basilae.
Fayed, A.A., Zareh, M., Hassan, N. & Faried, A. 2015: A systematic revision of the genus Teucrium (Lamiaceae) in Egypt. -Nordic Journal of Botany 33: 389-400.
Flora of Pakistan (online). http://www.efloras.org/flora
Govaerts, RA., Paton A., Harvey, Y., Navarro, T., Del Rosario Garcia Pena, M. 2013: World checklist of Lamiaceae. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, Kew. www.kew. org/wcsp/
Harley, R.M., Atkins, S., Budantsev, A.L., Cantino P.D., Conn, B.J., Grayer, R., Harley, M.M., De Kok, R., Krestovskaja, T., Morales, R., Paton, A.J., Ryding, O. & Upson, T. 2004: Labiatae. Pp. 196-203 in: Kubitzki, K., Kadereit, J.W. & Jeffrey, C. (eds.), The families and genera of vascular plants, vol. 7. Berlin: Springer.
Hedge, I.C. 1992. A global survey of the biogeography of the Labiatae. -In: Harley, R.M. and Reynolds, T. (eds), Advances in Labiatae science. -R. Bot. Gard. Kew, pp. 7-17.
Hedge, I.C & Miller, A.G. 1977: New and interesting taxa from NE tropical Africa. -Notes R Bot Gard. Edinb 35: 179-191.
IUCN, 2017. Guidelines for using the IUCN red list categories and criteria ver. 13. Prepared by the standards and petitions subcommittee, 108pp.
Jamzad, Z. 2012: Teucrium, Lamiaceae in Assadi & al. (eds.), Flora of Iran no. 76. -Research Institute of Forests & rangelands, Tehran.
Kästner, A. 1989: Übersicht zur systematischen Gliederung Der Gattung Teucrium L. -Biocosme Mésogéén 6: 63-77.
Navarro, T. & El Oualidi, J. 2000: Trichome morphology in Teucrium L. (Labiatae): A taxonomic review. -Anales Jard. Bot. Madrid 57: 277-297.
Navarro, T. 2020: In M. Stanković (ed.), Teucrium Species: Biology and Applications.
DOI: 10.1007/978-3-030-52159-21
POWO, 2023: Plants of the World Online. Facilitated by the Royal Botanic Gardens, Kew. Published on the Internet; http://www.plantsoftheworldonline. org/Retrieved 09 February 2023.
Ranjbar, M., Mahmoudi, Ch., & Nazari, H. 2017: A Contribution to Teucrium sect. Polium (Lamiaceae) in Flora Iranica. -Novun 25: 302-315. DOI:10.3417/2016019.
Rechinger, K.H. 1982. Labiatae in Flora Iranica, no. 150. -Akademische Druck. U. Verlagsansatalt, Graz-Austria.
Salmaki, Y., Kattari, S., Heubl, G. & Bräuchler, Ch. 2016: Phylogeny of non- monophyletic Teucrium (Lamiaceae: Ajugoideae): Implications for character evolution and taxonomy. -Taxon 65(4): 805-822.