گونه Onosma safaie-fari از خانواده گل گاوزبان (Boraginaceae)، یک گونه جدید از غرب ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده زیست شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشکده زیست شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه سلیمانیه، عراق

4 دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه سلیمانیه، بنیاد گیاه‌شناسی کردستان، سلیمانیه، عراق

5 استادیار، دانشکده علوم زیستی دانشگاه برگندی، محقق موسسه آگرواکولوژی اینرا، دیژون، فرانسه

10.22092/ijb.2024.364151.1438

چکیده

گونه‌ی جدید Onosma safaie-fari از زیربخش  Asterotrichaاز غرب ایران شرح داده می‌شود. این گونه از لحاظ صفات ریخت‌شناسی به گونهO. iranshahrii شبیه است. اما با آن در شکل برگ‌های قاعده‌ای و ساقه‌ای، اندازه کاســبرگ در زمان میوه، شکل و پهنای دندانه‌های کاسه و رنگ جام گل متفاوت است. علاوه‌براین، O. safaie-fari با O. bisotunensis دارای شباهت ظاهری است. اما با آن در شکل و اندازه‌ برگگ‌های پایینی، اندازه کاسـبرگ در زمان میوه، رنگ و طول جام، طول بخش آزاد میله‌ پرچم، موقعیت قرارگیری میله پرچم در جام و طول بساک‌ها متمایز است. همچنین، O. safaie-fari دارای قرابت نزدیک با O. shehbazii است، اما با آن در شکل و اندازه برگ‌های قاعده‌ای و ساقه‌ای، اندازه‌ برگگ‌های پایینی، اندازه کاســبرگ در زمان میوه، رنگ و طول جام، طول بساک‌ها و حلقه نوشجای کرک‌دار متفاوت است. در این مطالعه شرح کامل، صفات تشخیصی، تصاویر دقیق، نقشه‌ پراکنش جغرافیایی، رویشگاه، عکس نمونه تیپ و کلید شناسایی ارائه می‌شود.


کلیدواژه‌ها


Advay, M., Attar. F. & Ahmad. S.A. 2023: Onosma shehbazii (Boraginaceae), a new species from the Hawraman Mountains in west Iran. -Iranian Journal of Botany. 29(1): 12-20. DOI:10.22092/ijb.2023.361259.
Advay. M., Attar. F. & Ahmad. S.A. 2022: Onosma hawramanensis (Boraginaceae), a new record for the flora of Iran. -Iranian Journal of Botany 27(2): 156-160.
Attar. F. & Hamzeh’ee. B. 2007: Onosma bisotunensis (Boraginaceae), a new Species from Western.
-Novon 17(3), 279-281.
Attar. F., Amini Rad. M. & Mirtadzadini. M. 2021: Onosma alburzensis (Boraginacea), a new species from central Alburz Mountains, North Iran.
-Iranian Journal of Botany 27(2): 78-83.
Attar. F., Sotoodeh. A., Mirtadzadini. M. & Civeyrel. L. 2023: New findings in Onosma section Protonosma (Boraginaceae) using morphological molecular evidence. -Acta Botanica Gallica. 170(2). DOI: 10.1080/23818107.2023.2166581.
Attar. F., Sotoodeh. A. & Mirtadzadini. M. 2020: Four new species in subsection Asterotricha for the genus Onosma L. (Boraginaceae) from the flora of Iran. -Feddes Repertorium 131: 146-158.
Attar, F. & Joharchi, M.R. 2007: Onosma khorassanica, a new species from northeast of Iran. -Rostaniha 7: 111-114.
Binzet R In: Güner A. (ed.) 2012: A Checklist of the Flora of Turkey (Vascular Plants). Namaş Nurtan Ambalaj ve Matbaacılık San. ve Tic. A.Ş. Istanbul, 1290 pp.
Boissier. E. 1879: Flora Orientalis sive enumeration plantarum in Oriente a Graecia et Aegypto ad Indiae fines hucusque observatarum. Vol. IV: Coroliflorae et Monochlamydeae. Basileae.
Borbás. V. 1877: Adatok Arbe és Veglia szigetek nyári flórája közelebbi ismeretéhez (Symbolae ad floram aestivam insularum Arbe et Veglia). Mathematikai és természettudományi közlemények 14: 365-436.
De Candolle. A.P. 1846: Prodromus systematis naturalis regni vegetabilis, Paris: Masson vol. 10.
Feinbrun. N. 1976: Podonosma orientalis. Israel Journal of Botany, Jerusalem 25: 80.
Firat M. & Binzet R. 2021: Onosma satensis sp. nov. (Boraginaceae: Lithospermeae), a new species from Hakkari (eastern Anatolia, Turkey). Adansonia 43(16): 185-195. DOI:10.5252/adansonia2021v43a16
Ghahreman, A., and Attar. F. 1996. A new species of the genus Onosma from W. Iran. 5.
He. Y., Xu. X. M., Zhou. Y. & Liu. Q. R. 2020: Onosma fuyunensis (Boraginaceae), a new species from Xinjiang, China. -Phyto-Keys 144: 11.
Holmgren. P.K., Keuken. W. & Schonfield. E. K. 1981: Index Herbariorum. Regnum Vegetabile 106
IUCN Standards and Petitions Committee. 2022: Guidelines for Using the IUCN Red List Categories and Criteria. Version 15.
Khatamsaz, M. 2002. Boraginaceae L. -In: Assadi & al. (eds), Flora of Iran. Vol. 39. Res. Inst. Forests Rangelands, Iran. (In Persian).
Mehrabian. A.R. & Amini Rad. M. 2018: Onosma moussavi sp. nov. (Boraginaceae) from Zagros Mountain (s), Iran. -Fed. Rep. 129: 304-311.
Mehrabian. A.R., Mozaffarian. V. & Naghizadeh. S. 2022a: Four new species of Onosma (Boraginaceae) from Iran as an important diversity center of the genus in the world, -Collectanea Botanica 41: e003. pp. 1-22.
Mehrabian. A. R., Mozaffarian. V. & Sheidai. M. 2014: Three new species of Onosma L. (Boraginaceae) from Iran. -Feddes Repertorium 124(2-3): 69-79.
Mehrabian. A. R. & Mozaffarian. V. 2018: Seven new Species of Onosma L. (Boraginaceae) with emphasis on their habitats in Iran. -Taiwania 4: 366-388.
Mehrabian, A. R., Naghizadeh, S., Khajoei Nasab, F., Moradi Zeinab, H. & Mozaffarin, V., 2022b: Two new species and a new record for Onosma L. (Boraginaceae) from north western Iran. -Feddes Repertorium 133: 1-21.
DOI: 10.1002/fedr. 202000036
Moradi Zeinab. H., Mehrabian.A. R., Naghizadeh. S., Mostafavi. H. & Khajoei Nasab. F. 2019: Distribution patterns, diversity and conservation priorities of Onosma L. (Boraginaceae Juss.) in some sections of the northwestern geomorphologic unit of Iran. -Env. Sci. 17(1): 73-94.
Naghizadeh. S., Mehrabian. A. R., Moradi zeinab. H., Mostafavi. H. & Khajoi Nasab. F. 2017: Distribution patterns, diversity and conservation Priorities of Onosma L. (Boraginaceae Juss.) in part of Armeno-Iranian Province of Iran. -Jour. Pl. Res. (Iran. Jour. Biol.) 34(2): 451-463.
Naqinezhad. A., & Attar. F. 2016: Onosma ghahremanii sp. nov. (Boraginaceae), a new species from Alborz Mts., Iran. -Phytotaxa 268: 286-290.
Parsa. A. 1949: Onosma L. -in: Flore de l’Iran, 4. Universite de Teheran: 191-218.
Popov. M. 1953: Boraginaceae. -In: Shishkin, BK. Flora of USSR, Vol.19. Keter Publishing House Jerusalem Ltd.
Ranjbar, M and M. Almasi. 2014: Taxonomic notes on Onosma sect. Aponosma from Iran (Boraginaceae).  Edinburgh Journal of Botany 71(1): 75-82 (2014).
Riedl. H. 1967: Boraginaceae in Rechinger, KH (ed.) Flora Iranica no. 48. Akademische Druck-u. Verlagsanstalt, Graz.
Riedl. H. 1979: Onosma L. In: Davis, P.H. (Ed.) Flora of Turkey and the East Aegean islands, vol. 6.
University Press, Edinburgh: 326-376.
Schur, P.J.F. 1866: Enumeratio plantarum Transsilvaniae, exhibens stirpes phanerogamas sponte crescentes atque frequentius cultas, cryptogamas vasculares, charceas, etiam muscos hepaticasque. G. Braumüller, Vindobona Wien.
Teppner. H. 1991: Karyology of some Greek Onosma species (Boraginaceae) In: Proceedings of the VI OPTIMA-meeting Delphi, Botanika Chronika 10: 271-292.