تحقیقات گرده‌شناسی روی قبیله Asteraceae) Heliantheae) در پاکستان و کاربرد آن در رده‌بندی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

مرکز حفاظت گیاهان، دانشگاه کراچی، کراچی، پاکستان

10.22092/ijb.2023.362462.1416

چکیده

مورفولوژی دانه گرده در ۸ جنس و یازده گونه از قبیله Heliantheae، خانواده آفتابگردان از پاکستان، شامل جنس‌هایBlainvillea Cass., Eclipta L., Helianthus L., Parthenium L., Sphagneticola O. Hoffm., Verbesina Cav., Xanthium L.  و Zinnia L. با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی، بررسی گردید. دانه‌های گرده معمولاً متقارن، جور قطب و عموماً  prolate-spheroidal تا prolate و به‌ندرت oblate-spheroidal و یا spheroidal هستند. پوسته معمولاً خاردار است، بجز در جنس‌های Xanthium و Parthenium  دارای خارهای کوتاه (تیغ دار) هستند. درهرحال تفاوت‌های کیفی و کمی زیادی در مشخصات مورفولوژی دانه‌های گرده مشاهده گردید، از جمله شکل دانه گرده، طول محور قطبی، عرض محور استوایی (۱۳-۲۵ میکرون)، اندازه پوسته ۳۱/۱-۳ میکرون و تزیینات سطح دانه گرده از خاردار تا با خارهای ریز، طول خار کوتاهتر از یک تا چهار میکرون و پوسته در فواصل بین خارها منقوط تا تقریبا صاف و یا چروکیده و یا دانه‌دار. آنالیز خوشه‌ای بر اساس تزیینات سطح دانه گرده، دو نوع دانه گرده را معرفی می‌نماید؛ دانه‌های گرده نوع ۱ و یا نوع Helianthus (با تزیینات خاردار) و نوع ۲ یا نوع Xanthium (با تزیینات با خارهای کوتاه یا تیغ دار). نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که خصوصیات دانه گرده برای شناسایی آرایه‌ها در سطح گونه مفید هستند.

کلیدواژه‌ها


Bahadur, S., Ahmad, M., Zafar, M., Gul, S., Ayaz, A., Ashfaq, S., Rubab, S., Suhaib, M. & Ahmad, S. 2020: Taxonomic study of one generic and two new species record to the flora of Pakistan using multiple microscopic techniques. -Microsc. Res. Tech. 83(4): 345-353.
Bahadur, S., Taj, S., Long, W. & Ahmed, M. 2022: Pollen morphology and its implication in the taxonomy of some selected tribes of the Asteraceae of Hainan Island South China. -Bot. Rev. 88: 271–298. DOI:10.1007/s12229-022-09277-3
Baldwin, BG., Wessa, BL. & Panero, JL. 2002: Nuclear rDNA evidence for major lineages of helenioid Heliantheae (Compositae). -Syst. Bot. 1: 98-161.
Baldwin, BG. 2009: Heliantheae alliance. -In: Funk, V.A., Susanna, A., Stuessy, T.F. & Bayer, R.J. (eds.), Systematics, evolution, and biogeography of Compositae. -Intern. Associ. Pl. Tax.
Barkley, TM., Brouillet, L., & Strother, JL. 2006: Flora of North America Asteraceae. vol. 21.
Bentham, G. & Hooker, JD. 1873: Genera Plantarum. Sistens Dicotyledonum Gamopetalarum Ordines XLV: Caprifoliaceas-Plantagineas. vol. 2. London; International Book Distributors.
Blackmore, S., Wortley, AH., Skvarla, JJ. & Robinson, H. 2009: Evolution of pollen in Compositae. -In: Funk, V.A., Susanna, A., Stuessy, T.F. & Brayer, R.J. (eds.), Systematics, evolution, and biogeography of Compositae, Intern. Associ. Pl. Tax. Vienna, Austria. 101-126.
Bremer, K. 1994: Asteraceae Cladistics and Classification. Timber Press, Portland, Oregon. 559-615.
Bremer, K. 1996: Major clades and grades of the Asteraceae. -In: Hind, D.J.N. & Beentje, H.J. (eds.), Proceedings of the International Compositae Conference, Kew, 1994, vol. 1, Compositae: Systematics. Royal Botanic Gardens, Kew. 1–7.
Cassini, H. 1819: Sixième mémoire sur la famille des Synanthérées, contenant les caractères des tribus. -Journal de Physique, de Chimie, d’Histoire Naturelle et des Arts. 88: 150–163; 189–204.
Cassini, H. 1829: Tableau synoptique des Synanthérées. -Ann. Sci. Nat. Paris. 17: 387–423.
Coutinho, A.P., Silveira, P., Pita, C., Santos, M.J., Saraiva, C., & Perpétuo, N.C. 2021: Pollen morphology of Xanthium L. (sl) (Asteraceae, Asteroideae, Heliantheae, Ambrosiinae) in the Iberian Peninsula- a palynotaxonomic approach to a poisonous, allergenic and invasive genus. -Grana 60(1): 35-56.
Coutinho, A.P., Valente, M., França, R., Perpétuo, N. C., Kanoun-Boulé, M., Gouveia, M., Soares, M., Borges, J. & Currais, L. 2016: A contribution to the knowledge of the exine, with special reference to the ultrastructure, in subtribe Ecliptinae (Heliantheae, Asteraceae). -Plant Syst. Evol. 302(9): 1207-1216.
Erdtman, G. 1960: The acetolysis technique: a revised description. Svensk Botanisk Tidskrift. 54: 561–564.
Erdtman, G. 1952: Pollen morphology and plant taxonomy- Angiosperms I: An introduction to palynology. Stockholm and Waltham, Mass.
Faegri, K., Iversen, J., Kaland, P. E., & Krzywinski, K. 1989: Textbook of pollen analysis. Caldwell. NJ: Blackburn Press.
Fouche, G., Cragg, G.M., Pillay, P., Kolesnikova, N., Maharaj, V.J. & Senabe, J. 2008. -In vitro anticancer screening of South African Plants. -J. Ethnopharmacol. 119: 455–461.
Funk, V.A., Susanna, A., Stuessy, T.F. & Robinson. H.E. 2009: Classification of Compositae. -In: Funk, V.A., Susanna, A., Stuessy, T.F. & Bayer, R.J. (eds.): Systematics, evolution, and biogeography of Compositae. Intern. Associ. Pl. Tax.
Karis, P.O. 1993: Morphological phylogenetics of the Asteraceae- Asteroideae, with notes on character evolution. -Plant Syst. Evol. 186(1): 69-93.
Mandak, P.C., Babu, C.R., & Balaram, P. 1976: The wealth of India: Raw Materials. CISR, New Delhi, 10: 522.
Mazari, P., Khan, MA., Ali, B., Mangi, JD., Bux, H., Khan, KY., Mughal, S., Ahmad, M., Zafar, M. & Akhter, A. 2012: Palynological diversity in selected medicinal plant species of Asteraceae (Compositae) from the flora of Kaghan Valley. -J. Med. Plants Res. 6(14): 2747-2753.
Panero, J. & Funk VA. 2002: Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). Proceedings of the Biological society of Washington.
Panero, J.L. 2005: New combinations and infrafamilial taxa in the Asteraceae. -Phytologia. 87: 1–14.
Panero, J.L. 2007: Key to the tribes of the Heliantheae alliance. -In: Kadereit, J.W. & Jeffrey, C. (eds.): The Families and Genera of Vascular Plants Flowering Plants. Eudicots. Asterales. Springer, Berlin. 8: 391-395.
Perveen, A. 1999: Contributions to the pollen morphology of the family Compositae. -Tr. J. of Biology. 23: 523-535.
Perveen, A. & Qaiser, M. 2021: Heliantheae. -In: Ali, S.I. & Qaiser, M. (eds.): Fasicle Flora of Pakistan Asteraceae (V1). Centre for Plant Conservation, University of Karachi, Karachi. 224: 223-256.
Punt, W., Hoen, P.P., Blackmore, S., Nilsson, S., & Le Thomas, A. 2007: Glossary of pollen and spore terminology. -Rev. Palaeobot. Palynol. 143(1-2): 1-81.
Qaiser, M. & Abid. R. 2021: Asteraceae. -In: Ali, S.I., & Qaiser, M. (eds.): Fasicle Flora of Pakistan Asteraceae (V1). Centre for Plant Conservation, University of Karachi, Karachi. 224: 1-9.
Robinson, H. 1981: A revision of the tribal and subtribal limits of the Heliantheae (Asteraceae). -Smithsonian Contributions to Botany. 31-72.
Salamah, A., Luthfikasari, R. & Dwiranti, A. 2019: A. Pollen morphology of eight tribes of Asteraceae from Universitas Indonesia campus, Depok, Indonesia. -Biodiversitas 20(1): 152-159.
Skvarla, JJ. & Larson, DA. 1965: An electron microscopic study of pollen morphology in the Compositae with special reference to the Ambrosiinae. -Grana 6(2): 210–269.
Skvarla, J.J., & Turner, B.L. 1966: Systematic implications from electron microscopic studies of Compositae pollen-a review. -Ann. Mo. Bot. Gard. 220-256.
Smoljaninova, L.A. & I.T. Vassilczenko. 1999: Heliantheae. -In: Shishkin, B.K. (ed.). Flora of the U.S.S.R. Vol. XXV. Compositae. Shiva Offset Press, Dehra Dun, India. 493-530.
Stanski, C., Luz, CFP., Noguiera, A. & Noguiera, MKFS. 2013: Palynology of species in the Astereae and Heliantheae tribe occurring in the region of Campos Gerais, Paraná State, Brazil. -Iheringia Série Botanica. 68(2): 203-214.
Usma, A., Ahmad, M., Ramadan, M.F., Khan, A.M., Zafar, M., Hamza, M., Sultana, S. & Yaseeen, G. 2022: Micro‐morphological diversity of pollen among Asteraceous taxa from Potohar Plateau‐Pakistan. –Microsc Res Tech. 85(7): 2467-2485.
Walker, J.W. & Doyle, J.A. 1975: The bases of angiosperm phylogeny: palynology. -Ann. Mo. Bot. Gard. 664-723.
Wodehouse, R.P. 1935: Pollen grains: Their structure, identification, and significance in science and medicine. New York: McGraw-Hill.
Wodehouse, R.P. 1928: Pollen grains in the identification and classification of plants. The Ambrosiaceae. -Bulletin of the Torrey Botanical Club. (4): 181-198.
Zafar, M., Ahmed, M. & Khan, M.A. 2007: Palynology of family Asteraceae from Flora of Rawalpindi- Pakistan. -Int. J. Agri. Biol. 9: 156-161.