کشف مجدد Dionysia bachtiarica (تیره Primulaceae) در کوه کلار بعد از 119 سال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد،

2 Systematic Biology, Institute of Organismal Biology, EBC, Uppsala university, Norbyvägen 18D, SE-75236 Uppsala, Sweden

3 کارشناس ارشد، بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

10.22092/ijb.2023.129423

چکیده

مطالعات گیاه‌شناسی که در سال 1401 در استان چهارمحال و بختیاری انجام گرفت، منجر به جمع‌آوری گونه Dionysia bachtiarica گردید. این گیاه انحصاری و دارای جمعیتی بسیار کوچک است که نخستین‌بار در سال 1902 جمع‌آوری و در سال 1905 شرح داده شد و از سال 1903 به بعد هرگز دیده نشد. در شرح‌های اولیه به علت نمونه‌های هرباریومی اندک، برخی از ویژگی‌های ریخت‌شناسی این گیاه به صورت ناقص، غایب، نادرست یا غیر قابل اعتماد گزارش داده شده است. طی این مطالعه، براساس تشریح نمونه‌های هرباریومی و نیز زنده در زمان گلدهی و رسیدن میوه، به همراه تصاویری از گیاه در رویشگاه و نقاشی، اطلاعات جدید ریخت‌شناسی برای این گونه فراهم شد. یک شرح کامل گیاه‌شناسی، شرایط اکولوژی و فنولوژی و نیز یک کلید برای تمام گونه‌های گل‌بنفش این جنس در کوه‌های زاگرس تهیه شد. روابط خویشاوندی احتمالی این گونه مورد بحث قرار گرفت. به دلیل وسعت بسیار کم سطح تحت اشغال و تعداد کم افراد بالغ، این گیاه در وضعیت بحران انقراض قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


Bornmüller, J. 1904: Zur Kenntnis der Gattung Dionysia (Zwei neue Arten aus West-Persien). -Bulletin de l’Herbier Boissier 2(4): 513–521.
IUCN Standards and Petitions Committee (2022) Guidelines for Using the IUCN Red List Categories and Criteria. Version 15.1. Prepared by the Standards and Petitions Committee. Downloadable from https://www.iucnredlist.org/documents/RedListGuidelines.pdf.
Jamzad, Z. 1999: Primulaceae. In: Flora of Iran (Assadi, M., Massoumi, A. A., Mozaffarian, V. & Khatamsaz, M., eds.) no. 25: 43–44. -Tehran.
Lidén, M. 2021: (2812) Proposal to reject the name Primula sawyeri (Dionysia sawyeri) (Primulaceae). -Taxon 70 (2): 442–443.
Lidén, M., Mehregan, I. 2023: Dionysia (Primulaceae)
– the cushion primroses. -Symbolae Botanicae Upsalienses 41: 1–256.
Mehregan, I., Younesi, S., Liden, M. 2021: Donysia avia (Primulaceae), a new species from Zagros Mountains, Iran. -Phytotaxa 511(3): 296–300.
Thiers, B. 2023: Index Herbariorum: A global directory of public herbaria and associated staff. New York Botanical Garden’s Virtual Herbarium. Available from: http://sweetgum.nybg.org/ih/ (accessed 1 June 2023)
Zeraatkar, A., Jamzad, Z., Jalili, A., Khajoei Nasab, F. 2022: The conservation status of endemic SW Iranian Dionysia species. -Iran Nature 7(2): 143–155. doi: 10.22092/irn.2022.357964.1450
Zeraatkar, A., Khajoei Nasab, F. 2022: A new natural hybrid in Dionysia (Primulaceae). -Phytotaxa 559(1): 64–72. doi: https://doi.org/10.11646/ phytotaxa.559.1.7