تعیین بخش و تکمیل شرح گونه .Scorzonera helodes Rech.f

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،‌ تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

10.22092/ijb.2022.128202

چکیده

نمونه تیپ Scorzonera helodes Rech.f. در سال 1353 ه. ش. توسط رشینگر، گیاه‌شناس اتریشی از چمنزارهای مرطوب و مرتفع کوهستانی بین داران و بوئین در استان اصفهان جمع‌آوری و نام‌گذاری شد. همزمان و در همان سفر نمونه دیگری نیز توسط گیاه‌شناس فنلاندی، آلاوا از همان محل جمع‌آوری گردید. 38 سال بعد در سال 1391 ه. ش. نمونه دیگری از این گونه توسط معروفی، گیاه‌شناس ایرانی از ایستگاه خرکه واقع در جاده سنندج به دیواندره در استان کردستان جمع‌آوری شد. همه این نمونه‌ها ناقص بوده و فاقد فندقه رسیده (که برای شناسایی دقیق و تعیین بخش در این جنس ضروریست) هستند و به همین دلیل هنگامی که این گونه توسط رشینگر معرفی شد، بخش آن مشخص نشد (1356). سرانجام جارچی در سال 1394 ه. ش. چندین نمونه استاندارد (به همراه فندقه رسیده) از این گونه را از منطقه‌ای در اطراف روستای تازه‌کندِ فخری‌لو در استان زنجان در شمال‌غرب ایران جمع‌آوری کرد. پس از بررسی دقیق نمونه‌های اخیر، نویسندگان به این نتیجه رسیدند که آنها متعلق به گونه Scorzonera helodes Rech.f. و زیرجنس Scorzonera، از بخش Dimorphopapposa Lipsch. می‌باشند. در این مقاله شرح گونه S. helodes تکمیل شده است تا در برگیرنده همه صفات مورفولوژیک آن باشد.

کلیدواژه‌ها


Lendzion, K., Gornowicz, A., Bielawski. K., & Bielawska, A. 2021: Phytochemical Composition and Biological Activities of Scorzonera Species. – Int.J.Mol.Sci. 22(10):5128. doi: https://doi.org/10.3390/ijms22105128
Linnaeus, C. 1753: Species Plantarum, Vol. 2: 790.
Mahmoodi, M., Ghahremaninejad, F. & Maassoumi, A. 2022: Diversity of Vascular Plants in Damirli Mountains (Zanjan Province, NW of Iran). –Rostaniha, 23 (Supplement 1): 1-131. doi: 10.22092/bot.j.iran.2022.356130.1274.
Rechinger, K. H. 1972: Scorzonera. In: Symbolae Afghanicae Vol. 2: 191–202. – Graz.
Rechinger, K. H. 1977: Scorzonera. In: Flora Iranica, no. 122: 16–79. – Graz.
Safavi, S. R. 2004: A new record and an interesting species of the genus Scorzonera L. from Iran. – Iran. J. Bot. 10 (2): 159–162. doi: 20.1001.1.1029788.1383.10.2.8.7.
Safavi, S. R. 2006a: A new species of Scorzonera (Asteraceae) from Khorasan, Iran. – Nord. J. Bot. 24(3): 261–264. doi: https://doi.org/10.1111/j. 1756-051.2004.tb00840.x
Safavi, S. R. 2006b: Notes on the genera Scorzonera L. and Scolymus L. (Asteraceae) in Iran. – Iran. J. Bot.12(1):59–62.
doi: 20.1001.1.1029788.1385.12.1.10.1.
Safavi, S. R. 2013: Scorzonera. In: Flora of Iran, no. 70: 353-442. – Tehran.
Safavi, S. R. 2016: A new species of Scorzonera L. (Asteraceae) from Natanz Iran. – Iran. J. Bot. 22(1): 1–5. doi: 20.1001.1.1029788.1395.22.1.1.2.
Safavi, S. R. 2019a: Scorzonera tomentosa L. (Asteraceae), a new record for the Flora of Iran. – Iran. J. Bot. 25(1):40–43.
doi: 10.22092/IJB.2019.119243.
Safavi, S. R. 2019b: Scorzonera incisa (Asteraceae), as a new record from NW Iran. – Nova Biologica Reperta,6 (3): 334–337. doi: 10.29252/nbr.6.3.334.
Safavi, S. R. & Amini Rad, M. 2020: Scorzonera alborzensis, a new species of Scorzonera subgen. Scorzonera sect. Nerrosae (Asteraceae) from Iran. – Iran. J. Bot. 26(2): 93-99.
doi: 10.22092/IJB.2020.343548.1290.
Thiers, B. 2016 [continuously updated]: Index herbariorum: A global directory of public herbaria and associated staff. New York Botanical Garden, Bronx, NY. Available from: http://sweetgum.nybg .org/ih/ (accessed 20 Jul 2022).
Zaika, M. A., Kilian, N., Jones, K., Krinitsina, A. A., Nilova M. V., Speranskaya, A. S., Sukhorukov, A. P. 2020: Scorzonera sensu lato (Asteraceae, Cichorieae) – taxonomic reassessment in the light of new molecular phylogenetic and carpological analyses. – PhytoKeys. 137:1-85. doi: 10.3897/phytokeys.137.46544.