جغرافیای سلولی و الگوهای پراکنش جنس چوبک (تیره میخک)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد مؤسسه تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

براساس کارهای فلورستیک جدید نقشه پراکنش جنس چوبک منطبق با ناحیه ایرانی-تورانی است. سه مرکز تنوع با بیشترین تعداد گونه‌ها برای جنس چوبک تشخیص داده شد: نواحی شمال و غرب افغانستان (با 12 گونه متعلق به 5 بخش) ، نواحی جنوبی ترکمنستان (با 13 گونه متعلق به 4 بخش) و ناحیه شمال شرقی ایران (با 14 گونه متعلق به 4 بخش). براساس یافته‌های کروموزومی بیشترین تعداد گونه‌های دیپلویید، تتراپلویید و هگزاپلویید در نواحی جنوبی ترکمنستان، شمال شرقی ایران و غرب افغانستان یافت می‌شوند (مراکز تنوع). بعلاوه نواحی دور از مرکز تنوع شامل گونه‌های پلی‌پلویید هستند که از اجداد دیپلویید مشتق شده‌اند. یافته‌های به‌دست آمده از تراکم و تنوع گونه‌ها، گونه‌های انحصاری، بخشها و مجموعه کروموزومی آنها نشان می‌دهد که غرب افغانستان، جنوب ترکمنستان و شمال شرقی ایران مراکز پیدایش جنس چوبک باشند.

کلیدواژه‌ها


Aryavand, A. & Favarger, C. 1980: Contribution a l etude cytotaxonomique des Caryophyllacees de l Iran. -Rev. Biologie. Ecol. Mediterra. 3/1: 15-26.
Aytac, Z. 2001: A new species of Acanthophyllum (Caryophyllaceae) from central Anatolia, Turkey. -Nordic J. Bot. 21: 263-266.
Basiri Esfahani, SH., Bidi, B., Assadi, M. & Rahimi Nejad M. R. 2011: A taxonomic study of Acanthophyllum C. A.Mey. (Caryophyllaceae) in Iran. -Iran. J.Bot. 17 (1): 24-39.
Batlai, O., Shukherdorj, B., Khurelpurev, O., Oyunbileg, M., JKim, J. Y., Cho, H. J., Nyam-Osor, B., Chung, G. Y. & Choi, H. J. 2017: Contribution to the knowledge on the flora of Munkhairkhan mountain area, Mongolia. -Journal of Asia-Pacific Biodiversity 10 (4): 573-582.
Boissier, E. 1810: Acanthophyllum in Flora Orientalis vol. 1: 560-566. Genevae & Basilieae.
Davis P.H. 1965: Flora of Turkey. 1. University of Edinburgh Press.
Ghaffari, S. M. 1986: Chromosome number reports XCIII. -Taxon 35/4: 901.
Ghaffari, S. M. 1987: Chromosome number reports CVI. -Taxon 36/3: 659.
Ghaffari, S. M. 1988: Chromosome number reports XCIX. -Taxon 37/2: 397.
Ghaffari S. M. 1998: Chromosome studies and distribution of nine species of Cousinia section Stenocephalae (Asteraceae) in Iran. -Bull. Soci. Neuch. Sci. 121: 61-68.
Ghaffari, S. M. 2002: Presence and behavior of B-chromosomes in Acanthophyllum laxiusculum (Caryophyllaceae). -Genetica 115: 319-323.
Ghaffari, S. M. 2004: Cytotaxonomy of some species of Acanthophyllum (Caryophyllaceae) from Iran. -Biologia 59 /1: 53-60.
Ghaffari, S. M. 2020: Index to plant chromosome numbers of Iran. Vol. 1. Research Institute of Forest and Rangelands.
Ghaffari, S. M. 2021: Chromosome counts for nine species of Acanthophyllum (Caryophyllaceae) from Iran. Iranian Journal of Botany 27 (1);53-57.
Ghazanfar, S.A. & Nasir, Y.J. 1986: Caryophyllaceae. In: Nasir, E. (ed.). Flora of Pakistan 175. pp. 102-108. Islamabad.
Ghazanfar, S.A. & Mc Daniel, T. 2015: Floras of the middle east: A quantitative analysis and biogeography of the Flora of Iraq. Edinburgh Journal of Botany 1 (1): 1-24.
Grossheim, A. A. 1956: Caryophyllaceae. In: Takhtajan, A. L. (ed.). flora of Armenia 2: 10-216. Ereva.
Huber-Morath, A. 1967: Acanthophyllum C. A. Mey. In:.Davis, P. H. (ed.). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, vol. 2. Pp. 174-177. Edinburgh Univ. Press.
Joharchi, M. R. & Akhani H. 2006: Notes on the flora of Iran 6: eight new plant records from Iran collected from Khorasan and Golestn provinces (N.E.Iran). -Rostaniha 7 (2): 131-141.
Lu, D. Q. & Turland, N. J. 2001: Acanthophyllum. In: Wu, Z. Y. & Raven, P. H. (Eds.). Flora of China 6: 107 Science press, Beijing & Missouri Botanical Garden press, St. Louis.
Maleki Sadabadi, Z., Ejtehadi, H., Abrishamchi, P. Vaezi, J. & Erfanian Taleii Noghan, M. B. 2017: Comparative study of autecological, morphological, anatomical and karyological characteristics of Acanthophyllum ejtehadii Mahmoudi & Vaezi (Caryophyllaceae): a rare endemic in Iran. -Taiwania 62 (3): 321-330.
Mahmoudi Shamsabad, M., Vaezi, J., Memariani, F. & Joharchi, M. R. 2012: A new species and a new record of Acanthophyllum C. A. Mey. (Caryo phyllaceae) from northeast of Iran. -Iran. J. Bot. 18 (1): 59-63.
Meyer, C. A. 1831: Verzeichniss der pflanzen Caucasas. Petersburg, pp.210.
Mobayen, S. 1979: Flora of Iran, vascular plants. Vol. 3. Tehran University, pp. 350-359.
Nikitin, V. V. 1965: An illustrated key for plant of vicinities of Ashkhabad, Science press, Moscow & Leningrad (in Russian).
Nussbaumer, F. 1964: Nombers chromosomiques nouveaux ches les Caryophyllacees. -Bull. Soc. Neuch. Sci. nat. 57:171-180.
Ovchinnikov, P. N. 1968: Acanthophyllum. In; Ovchinnikov, P. N. (ed.), flora Tadzhikskoi SSR, vol. 3. Pp. 615-623. Leningrad: Izdatelstvo Nauka.
Parsa, A. 1951: Flore de l Iran 1, Tehran University, pp. 1043-1055.
Pavlov, N. V. 1960: Caryophyllaceae. In: Pavlov, N.V. (ed.). Flora of Kazakhstan vol. 3: 328-433. Alma Ata.
 Pirani, A., Joharchi, M. R. & Memariani, F. 2013: A new species of Acanthophyllum (Caryophyllaceae) from Iran.-Phytotaxa 92 (1): 20-24.
Pirani, A., Zarre, S., Pfeil, B. E., Bertrand, Y. J. K., Assadi, M. & Oxelman, B. 2014: Molecular phylogeny of Acanthophyllum (Caryophyllaceae, Caryophylleae) with emphasis on infrageneric classification. -Taxon 63: 592-607.
Pirani, A., Moazzeni, H., Zarre, S., Rabeler, R.K., Oxelman, B., Pavlenko, A. V. & Kovalehuk, A. 2020: Phylogeny of Acanthophyllum s. I. revisited: An update on generic concept and sectional classification.-Taxon, 69 (3):500-514.
Post, G. E. & Dinsmore, J. E. 1932: Flora of Syria, Palestine and Sinai 1, American University of Beirut, pp. 169.
Schiman-Czeika, H. 1988: Acanthophyllum. In: K. H. Rechinger (ed.). Flora Iranica. 163, Graz, pp. 253-329.
Schischkin, B. K. 1936: Caryophyllaceae. In: schischkin, B. K. (ed.). Flora URSS. 6: 386-899. Moskau-Leningrad.
Schischkin, B. K. 1948: Caryophyllaceae. In: Schischkin, B. K. (ed.). Flora Turmennii 3: 17-84. Ashkabad.
Takhtajan, A. L. & Fedorov, A. A. 1972: Flora of Yerevan. Leningerad, 394p (in Russian).
Turner, B. L. 1994: Chromosome numbers and their phyletic interpretation. In: Behnke H. D., Mabry T. J. (eds.). Caryophyllales: Evolution and systematic. Berlin, Springer Verlag: 27-43.
Vvedensky, A. I. 1953: Acanthophyllum. Pp. 409-414 In: Korovin, E.P. (Ed.). Flora of Uzbekistan, vol.2. Tashkent: izdatelstvo Akademinauk Uzbekskoi SSR.
Vvedensky A. I. 1971: Acanthophyllum. In: Kovalevskaja, S. S. (ed.), Conspectus florae Mediae vol. II: 294-301. Tashkand.
Wagenitz, G. 1986: Centaurea in South-west Asia: Patterns of distribution and diversity. -Proc. Royal Society of Edinburg. 89b: 11-21.