اهمیت آرایه‌‌‌شناسی گل و فندقچه در قبیله سینوگلوسه (خانواده گاوزبان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده زیست‌شناسی، پردیس علوم دانشگاه تهران

2 دانشکده علوم زیستی دانشگاه برگندی، فرانسه

3 استاد دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

4 فارغ التحصیل دکتری سیستماتیک گیاهی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

5 دانشیار دانشکده علوم، دانشگاه شهید با هنر کرمان

چکیده

صفات ریخت‌شناسی و ریز ریخت‌شناسی در گل و فندقچه 35 گونه از قبیله سینوگلوسه از خانواده گاوزبان با میکروسپ‌های نوری و الکترونی اسکنینگ مطالعه شده است. این جنس‌ها شامل Paracaryum (8 گونه)، Mattiastrum (11 گونه)، Microparacaryum  (4 گونه)، Rindera (4 گونه)، Cynoglossum (3 گونه)، Solenanthus (2 گونه)، Trachelanthus (یک گونه) و Lindelofia (یک گونه) می‌باشند. ریخت‌شناسی فندقچه‌ها در گونه‌های مطالعه شده نشان داد که تنوع زیادی در شکل، اندازه و تزئینات سطح فندقچه‌ها وجود دارد. دو نوع تیپ اصلی در فندقچه‌ها مشخص است: تیپ 1: فندقچه‌های بدون بال و بطور متراکم پوشیده از کرکهای لنگری که در جنس‌های Cynoglossum، Solenanthus، Trachelanthus و Lindelofia؛ تیپ 2: فندقچه‌های دارای بال که در جنس‌های Paracaryum، Microparacaryum ،Mattiastrum  و Rindera مشاهده می‌شود. نتایج ما اهمیت صفات گل و فندقچه را در تعیین و تحدید حدود گونه‌های مطالعه شده در آنالیز خوشه‌ای نشان می‌دهد. هدف اصلی مطالعه حاضر نشان دادن صفات ریخت‌شناسی و ریزشناسی گونه‌های مورد مطالعه برای تحدید حدود گونه‌ها در سطح طایفه است. برای شناسایی سریع و آسان آرایه‌ها کلید شناسایی براساس خصوصیات گل داده شده است.

کلیدواژه‌ها


Akçin, O. E. 2007: Nutlets micro-morphology of some Onosma L. (Boraginaceae) species from Turkey. -Biologia, Bratislava 62: 684-689. https://doi.org/10.2478/s11756-007-0126-0
Akçin, O. E. 2008: Seed coat and fruit surface micro-morphology of some Cynoglossum L. (Boraginaceae) species. -Bangladesh J. Bot. 37: 115-119. https://doi.org/10.3329/bjb.v37i2.1716
Al-Shehbaz, I. A. 1991: The genera of Boraginaceae in the southeastern United States. -J. Arnold Arbor. Supplementary Series 1: 1-169.
Arabi, Z., Ghahremaninejad, F., Rabeler, R. K. & Heubl, G. 2017: Seed micromorphology and its systematic significance in tribe Alsineae (Caryophyllaceae). -Flora 234: 41-59.
Attar, F., Esfandani-Bozchaloyi, S., Mirtadzadini, M. & Ullah, F. 2018: Taxonomic identification in the tribe Cynoglosseae (Boraginaceae) using palynological characteristics. -Flora 249: 97-110. https://doi.org/10.1016/j.flora.2018.10.003
Attar, F., Esfandani‐Bozchaloyi, S., Mirtadzadini, M., Ullah, F. & Zaman, W. 2019: Foliar and stem epidermal anatomy of the tribe Cynoglosseae (Boraginaceae) and their taxonomic significance. -Microscopy Research and Technique 82: 786-802. https://doi.org/10.1002/jemt.23223
Baillon, H. 1888 : Boraginacees. In : Baillon, H. (ed.). -Histoire des Plantes. Librairie Hachette et Cie. pp. 343-402.
Binzet, R. and Akçin, O. E. 2009: Nutlet size, shape, and surface ornamentation in 14 Onosma species (Boraginaceae). -Acta Bot. Croat. 68: 117-126.
Chacón & al. 2016: The borage family (Boraginaceae s.str.): A revised infrafamilial classification based on new phylogenetic evidence, with emphasis on the placement of some enigmatic genera, -Taxon 65: 523-546. https://doi.org/10.12705/653.6
Coskuncelebi, K., Kandemir, A. & Beyazogh Lu, O. 2000: Scanning electron microscopic examination of the seeds of Ornithogalum (Liliaceae) species distributed in Black Sea Region of Turkey. Biologia, Bratislava 55: 397-401.
Cronquist, A. 1981: An integrated system of classification of flowering plants. Columbia Univ. Press. 1262 pp.
Danin, A. 1995: A new Anchusa from Israel. -Edinburgh J. Bot. 52: 333-336.
Danin, A. 2000: The nomenclature news of Flora Palaestina. Flora Mediterranean 10: 101-172.
Davis P.H., Mill R.R., Tan K. 1988: Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol 10, Edinburg University Press, Edinburg, 590 pp. 71-131.
Gray, A. 1884: A revision of some Boragineous genera. Proceedings of the American Academy 20: 26.
Gurke, M. 1893: Boraginaceae. In: Engler, A. and Prantl, K. (eds.), Die naturlichen Pflanzenfamilien. Vol. 4, Leipzig.
Hammer, O., Harper, Dat., Ryan, P.D. 2012: PAST: Paleontological Statistics software package for education and data analysis. - Palaeontologia Electronica 4: 1-9.
Hilger, H. H. 2014: Ontogeny, morphology, and systematic significance of glochidiate and winged fruits of Cynoglosseae and Eritrichieae (Boraginaceae). Plant Diversity and Evolution 131: 167-214. DOI: 10.1127/1869-6155/2014/0131-0080
Hoseini, E., Ghahremaninejad, F., Assadi, M. & Edalatiyan, M. 2017: Seed micromorphology and its implication in subgeneric classification of Silene (Caryophyllaceae, Sileneae). -Flora 228: 31-38.
Johnston, I. M. 1924: The old-world genera of the Boraginoideae. -Contributions from the Gray Herbarium of Harvard University. 73: 42-78.
Johnston, I. M. 1927: Studies in the Boraginaceae. VI. A revision of the South American Boraginoideae.-Contributions from the Gray Herbarium of Harvard 78: 1-118.
Johnston, I. M. 1937: Studies in the Boraginaceae. XII. 2. Novelties and critical notes. J. Arnold Arbor. 18: 10-25.
Khalik, K. A., El-Ghani, M. A., El-Kordy, A. 2008: Fruit and seed morphology in Galium L. (Rubiaceae) and its importance for taxonomic identification. -Acta Bot. Croat. 67: 1-20.
Khatamsaz, M. 2002: Flora of Iran. Vol. 39.-Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran.
Langstrom, E. and Chase, M. W. 2002: Tribes of Boraginoideae (Boraginaceae) and placement of Antiphytum, Echiochilon, Ogastemma, and Sericostoma: a phylogenetic analysis based on atp B plastid DNA sequence data. -Pl. Syst. Evol. 234: 137-153. https://doi.org/10.1007/s00606-002-0195-z
Olgun, A. and Beyazoglu, O. 1997: Micromorphological studies of Carex Section Mitratae (Cyperaceae) in Turkey. -Rhodora 99: 368-375.
Podani, J. 2000: Introduction to the Exploration of Multivariate Data [English translation]. Leiden, Netherlands. -Backhuyes.
Pourghorban, Z., Salmaki, Y. & Weigend, M. 2020: Phylogenetic relationships within the subtribe Cynoglossinae (Cynoglossoideae: Boraginaceae): new insights from nuclear and plastid DNA sequence data.-volume 306: 45. 10.1007/s00606-020-01671-x
Retief, E. and Vanwyk, A. E. 1997: Palynology of southern African Boraginaceae: the genera Lobostemon, Echiostachys, and Echium. -Grana 36: 271-278.
Riedl, H. 1967: Boraginaceae. In. Flora Iranica, no. 48: pp. 169-212.-Akademische Druck-u. Verlagsanstalt. Graz, Austria.
Riedl, H. 1978: Cynoglossum L. In: Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Davis, P.H. (Ed.), Vol. 6. Edinburgh. -Edinburgh Univ. Press.
Riedl, H. 1997: Boraginaceae. In: Kalkman, C. & al. (eds), Flora Malesiana. Vol. 13. ser. 1. Spermatophyta Publ. Dept, Rijksherbarium. -Leiden, pp. 43-168.
Rohlf, F. J. 1993: NTSYS-pc: numerical taxonomy and multivariate analysis system vs. 1.8. New York: Exeter.
Selvi, F. Bigazzi, M., Hilger H. H., Papini, A. 2006. Molecular phylogeny, morphology and taxonomic re-circumscription of the generic complex Nonea / Elizaldia / Pulmonaria / Paraskevia (Boraginaceae - Boragineae). Taxon 55: 907-918. DOI: 10.2307/25065685.
Selvi, F., Bigazzi, M. 2003: A revision of the genus Anchusa in Greece. Bot. J. Linn. Soc. 142: 431-454. 10.1046/j.1095-8339.2003. 00206.x
Selvi, F., Coppi, A. & Cecchi, L. 2011: High epizoochorous specialization and low DNA sequence variation in Mediterranean Cynoglossum (Boraginaceae): Evidence from fruit traits and ITS region. Taxon 60: 969-985. DOI: 10.1002/tax.604003.
Sherafati, M., Kazempour-Osaloo, S., Khoshsokhan-Mozaffar, M., Esmailbegi, S., Staedler, Y.M., Manafzadeh, S., 2021: Diversification of Cynoglossinae genera (Cynoglosseae-Boraginaceae) in the western Irano-Turanian bioregion. Botany.https://doi.org/10.1139/cjb-2020-0224.
Stearn, W. T. 1973: Botanical Latin. David and Charles Newton, London.
Takhtajan, A. L. 1997: Diversity and classification of flowering plants. Columbia Univ. Press.
Vezey, E. L., Shah, V. P., Skvarla, J. J, Raven, P. H. 1988: Morphology and phonetics of Rhizophoraceae pollen. -Ann. Missouri Bot. Gard. pp. 1369-1386.
Weigend, M., Gottschling, M., Selvi, F., Hilger, H. H. 2009. Marble seeds are gromwells -systematics and evolution of Lithospermum and allies (Boraginaceae tribe Lithospermeae) based on molecular and morphological data. -Mol. Phylogenetics Evol.52: 755-768. DOI: 10.1016/j.ympev.2009.05.013.
Weigend, M., Luebert, F., Selvi, F., Brokamp, G., Hilger, H.H. 2013: Multiple origins for Hound’s tongues (Cynoglossum L.) and Navel seeds (Omphalodes Mill.). The phylogeny of the borage family (Boraginaceae s.str.). -Mol. Phylogenetics. Evol. 68: 604-618. http://dx.doi.org/10.1016/j.ympev.2013.04.009.
Willis, J. C. 1973: A dictionary of the flowering plants and ferns. -University Press, Cambridge.