بررسی تنوع کاریوتیپی در برخی از گونه‌های سرده لاله واژگون (تیره لاله)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد زیست شناسی سلولی و مولکولی، گروه علوم زیستی، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 هیات علمی، علوم زیستی، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

4 دانشجوی دکتری سیستماتیک گیاهی، گروه علوم گیاهی، دانشکده زیست شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در این مطالعه کاریوتیپ پنج گونه از سرده لاله واژگون شامل: Fritillaria avromanica، F. assyriaca،F. chlorantha ، F. persica و F. raddeana، متعلق به سه زیر جنس، گردآوری شده از نواحی مختلف ایران ارائه شده است. همه گونه‌ها دیپلوئید (2n = 2x = 24) بوده و میانگین طول کروموزوم‌ها 86/15 میکرومتر بود. چهار نوع کروموزوم (‘‘m’’, ‘‘sm’’, ‘‘st’’, ‘‘T’’)، پنج فرمول کاریوتیپی متفاوت را ایجاد کردند. شمارش کروموزومی F. avromanica نخستین گزارش برای این گونه است. آنالیز واریانس هشت پارامتر کروموزومی تنوع درون گونه‌ایی را آشکار ساخت. براساس شاخص‌های متنوع عدم تقارن از جمله TF %، CV % ،A2، AI، AsK % ، S%، گونه F. assyriaca، نامتقارن‌ترین کاریوتیپ را داشت. براساس نتایج هیبریداسیون فلورسنت درجا به ترتیب چهار و شش جایگاه35S rDNA  برای گونه‌های F. raddeana و F. persica مشاهده شد که عمدتاً در نواحی دیستال و تلومریک کروموزوم استقرار داشتند.





کلیدواژه‌ها


Advay, M., Teksen, M., & Maroofi, H. 2015: Fritillaria avromanica sp. nov. (Liliaeceae) from Iran and notes on F. melananthera in Turkey. – Nord. J. Bot. 33 (5): 526-531.
Ahmadi-Roshan, M., Karimzadeh, G., Babaei, A., & Jafari, H. 2016: Karyological studies of Fritillaria (Liliaceae) species from Iran. – Cytologia. 81 (2): 133-141.
Bennett, M. D., & Smith, J. 1976: Nuclear DNA amounts in angiosperms. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. B. – Biol Sci. 274 (933): 227-274.
Day, P. D., Berger, M., Hill, L., Fay, M. F., Leitch, A. R., Leitch, I. J., & al. 2014: Evolutionary relationships in the medicinally important genus Fritillaria L. (Liliaceae). – Mol. Phylogenet. Evol. 80: 11-19.
Fedorov, A. 1969: Chromosome numbers of flowering plants Acad. Sci USSR: Leningrad (now St Petersburg).
Feulgen, R., & Rossenbeck, H. 1924: Mikroskopisch-chemischer Nachweis einer Nucleinsäure vom Typus der Thymonucleinsäure und die-darauf beruhende elektive Färbung von Zellkernen in mikroskopischen Präparaten. – Hoppe-Seyler s Zeitschrift für Physiologische Chemie. 135 (5-6): 203-248.
Gerlach, W., & Bedbrook, J. 1979: Cloning and characterization of ribosomal RNA genes from wheat and barley. – Nucleic. Acids. Res. 7 (7): 1869-1885.
Jafari, H., Babaei, A., Karimzadeh, G., & Ahmadi-Roshan, M. 2014: Cytogenetic study on some Fritillaria species of Iran. – Plant Syst. Evol. 300 (6): 1373-1383.
Khaniki, G. 2002a: Chromosome number of all Iranian species of Fritillaria caucasica group (Liliaceae). –Nucleus. 45: 6-11.
Khaniki, G. 2002b: Chromosome number of Fritillaria subgenera Petilium and Theresia (Liliaceae). Nucleus. 45 (1-2): 6-11.
Khaniki, G. 2005: Giemsa C-banding studies on interphase nuclei of Iranian species of Fritillaria and Rhinopetalum (Liliaceae). – Proc. Natl. Acad. Sci. India B. 75 (4): 294.
Lacour, L. F. 1978: The constitutive heterochromatin in chromosomes of Fritillaria sp., as revealed by Giemsa banding. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. B. – Biol Sci. 285 (1004): 61-71.
Levan, A., Fredga, K., & Sandberg, A. A. 1964: Nomenclature for centromeric position on chromosomes. Hereditas. 52 (2): 201-220.
Metin, Ö. K., Türktaş, M., Aslay, M., & Kaya, E. 2013: Evaluation of the genetic relationship between Fritillaria species from Turkey’s flora using fluorescent-based AFLP. – Turk. J. Biol. 37 (3): 273-279.
Mirzaghaderi, G., Abdolmalaki, Z., Zohouri, M., Moradi, Z., & Mason, A.S. 2017: Dynamic nucleolar activity in wheat— Aegilops hybrids: evidence of C-genome dominance. – Plant. Cell. Rep. 36 (8): 1277-1285.
Peruzzi, L., Leitch, I., & Caparelli, K. 2008: Chromosome diversity and evolution in Liliaceae. – Ann. Bot. 103 (3): 459-475.
Rechinger, K. 1990: Fritillaria L. – Flora Iranica. 165: 61-76.
Rix, E. 2001: Fritillaria. A Revised Classification. The Fritillaria Group of the Alpine Garden Society. United Kingdom.
Rix, E. M. 1997: Fritillaria L. (Liliaceae) in Iran. – Iran J Bot. 1:75-95.
Samaropoulou, S., Bareka, P., & Kamari, G. 2016: Karyomorphometric analysis of Fritillaria montana group in Greece. – Comparative cytogenetics. 10 (4): 679-695.
Sharifi-Tehrani, M., & Advay, M. 2015: Assessment of relationships between Iranian Fritillaria (Liliaceae) species using chloroplast trnH-psbA sequences and morphological characters. – J Genet Resour. 1 (2): 89-100.
Stebbins, G. L. 1971: Chromosomal evolution in higher plants: Edward Arnold Publisher, London.