مطالعه میکرو مورفوژیکی جنس (Scutellaria (Lamiaceae در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد ، گروه زیست شناسی دانشگاه پیام نور، واحد نجف آباد.

2 دانشیار پژوهش ، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.

3 استادیار ، دانشگاه پیام نور اصفهان.

چکیده

میکرومورفولوژی فندقه در 14 تاکسون از جنس Scutellaria با 2 زیر جنس Scutellaria ( بخش های Scutellaria و Anaspis ) و Apeltanthus ( بخش Lupulinaria) در ایران توسط میکروسکوپ الکترونی (SEM) مورد مطالعه قرار گرفت. تصاویر سطح فندقه به طور چشمگیری تفاوت در سطح گونه در 2 زیر جنس نشان می دهد و با آخرین طبقه بندی درون جنسی در این جنس همخوان است. به هر حال تفاوتهای کوچکی در میان گونه ها در بعضی از بخش ها مشاهده می شود. 5 تیپ فندقه مشخص شد. تیپ 1. فندقه با تزئینات سطحی زگیل مانند با غده‌های بدون پایه که در بین زگیلها پراکنده شده‌اند.(زیرجنس  Scutellaria بخش Scutellaria: Sc. galericulata). تیپ 2. فندقه با تزئینات سطحی زگیل مانند، زگیلهای گرد با نوک محدب. (زیرجنس Scutellaria بخش Scutellaria: Sc. tournefortii). تیپ 3. فندقه با تزئینات سطحی زگیل مانند. زگیلها با نوک گرد تا نوک تیز و کم و بیش شبیه انگشت می‌باشند. (زیر جنسScutellaria ، بخش Anaspis: Sc. ariana). تیپ 4. فندقه با تزئینات سطحی زگیل مانند مسطح شده یا در نوک فرو رفته با کرک های خوابیده یا گسترده که در رأس زگیل‌ها متمرکز شده و قسمتی از فندقه را می‌پوشاند. (زیرجنسScutellaria  بخش Scutellaria با  Sc. velenovskyi subsp. subsimilis  و با دو زیر گونهsubsp. condensate و (Sc. condensata subsp. Pycnotricha تیپ 5. فندقه با کرک‌های متراکم ستاره‌ای طویل یا کرک‌های ساده. (زیر جنس Apeltanthus بخش Lupulinaria شامل گونه‌های زیر:

Sc. araxensis, Sc. farsistanica, Sc. litwinowii, Sc. luteo-coerulea, Sc. multicaulis, Sc. pinnatifida, Sc. platystegia,
 Sc. theobromina and Sc. tomentosa.
)

کلیدواژه‌ها


Barthlott, W. 1981: Epidermal and seed surface characters of pollen: systematic applicability and some evolutionary aspects. - Nord. J. Bot. 1(3): 345-355.
Barthlott, W. 1984: Microstructural features of seed surfaces. In: Heywood V. H. & Moore D. M. (eds.) Current concepts in plant taxonomy. -Academic press, London and   Orlando,  pp. 95- 105.
Bentham, G. 1834: Scutellaria and Perilomia in Labiatarum Genera and Species 416-446. -London: Ridgeway.
Bentham, G. 1876: Scutellaria in Candolle, A. P. de Prodromus Systematis Naturalis 12: 412-432. –Paris.
Briquet J., 1896: Scutellaria, Salazaria and Perilomia in Engler, A. & Prantl, K. A. E. Die Naturlichen Pflanzenfamilien ed.1, 4 (3 a). [ Scutellaria and Salazaria: 224- 227; Perilomia 232-233; Position of seed: 199].
Budantsev, A. L. 199: The ultrastructural features in fruit surface in some genera of the tribe Nepeteae (Lamiaceae). -Botanical Zhurnal 78 (5): 100-108.
Billie, L., Turner & Piero G . Delprete 1996: Nutlet sculpturing in Scutellaria sect. Resinosa (Lamiaceae) and its taxonomic utility. – Pl. Syst. Evol. 199: 109- 120.
Cntino, P. D., Harley, R. M. & Wagstaff, S. J. 1992: Genera of Labiatae: Status and classification, in R.
M. Harley and T. Reynolds (eds.). Advances in Labiatae Science, pp. 511-522.
Epling, C.  1942: The American species of Scutellaria.- Univ. California Publ. Bot. 20: 1-146.
Hamilton, A. 1832: Esquisse dُ une monographie du genre Scutellaria ou toque. -Lyon: Louis Perrin.
Jamzad, Z., Harley, M. M., Ingrouille, M., Simmonds, M. S. J., & Jalili, A., 2000: Pollen exine and nutlet surface morphology of the annual species of Nepeta L. (Lamiaceae) in Iran in M. M. Harley, G. M. Morton and S. Blackmore (Editors). Pollen and Spores: Morphology and Biology, pp. 385-397. –Royal Botanic Gardens, Kew.
Marin, P. D, Petkovic B. P, Duletics. 1994: Nutlet sculpturing of selected Teucrium species (Lamiaceae ): a character of taxanomic significance.- Pl. Syst. Evol. 192: 199- 214.   
Oran, S. A. 1996: Ultrastracture of nutlet surface of the genus Salvia L. In Jordan and the nighbouring countries.- Dirasat, Natural and Engineering sciences 23: 393- 408.
Paton, A. 1990 a: A global taxonomic investigation of Scutellaria (Labiatae). -Kew Bulletin vol. 45 (3): 399-450.
Paton, A. 1990 b:  The phylogeography of Scutellaria L. -Notes R B G Edinb. 46 (3): 345-359.
Paton, A. 1992: The adaptive significance of calyx and nutlet morphology in Scutellaria.- Royal Botanic Gardens, Kew. Pp.203-210.
Rechinger, K. H. 1982: Scutellaria in K. H. Rechinger (ed.) Flora Iranica no.150: 44-84. Graz.
Roth, I. 1977: Fruits of angiosperms. Encyclopedia of plant anatomy. -Gebru der Borntraeger, Berlin–Stuttgart.
Ryding, O. 1993: Pericarp structure of leucas and related genera (Lamiaceae subfam. Lamioideae). -Nord. J. Bot. 13(6): 637- 646.
Ryding, O. 1994: Phylogeny of leucas group (Lamiaceae). -Sys. Bot. 23 (2): 235- 237.
Salamaki, Y., Zarre, Sh., Jamzad, Z., 2008: Nutlet micromorphology and its systematic implication in Stachys L. (Lamiaceae) in Iran. -Feddes Repertorium 119 (7-8): 631-645.
Stuessy, T. F. 1990: Plant taxonomy. The systematic evaluation of comparative data. –Coloumbia University Press, NewYork.
Yuzepchuk, S. V. 1954: Scutellaria in B. K. Shishkin and S.V. Yuzepchuk (eds.) Flora of the U.S.S.R. vol. 20: 50-15.-   Moskva & Leningrad.